Dưới sự chỉ đạo và tổ chức bởi Phòng Quản lý Khoa học NEU và Đoàn trường Đại học Kinh tế Quốc dân, “Lớp hướng dẫn phương pháp NCKH Sinh viên 2020-2021” đợt 1 diễn ra từ 21/09-26/09 tự hào khi trở thành “người dẫn đường”, giúp đỡ các bạn sinh viên những bước đầu tiên trên con đường nghiên cứu khoa học đầy chông gai và thử thách.
Đợt 1 của lớp học đã diễn ra vô cùng thành công với gần 800 phản hồi đăng ký tham gia chỉ trong vòng 2 tuần. Hàng trăm lá đơn đăng ký tham dự của các bạn sinh viên đến từ hơn 30 chuyên ngành khác nhau. Cùng với đó, số lượng tham gia livestream, tham dự lớp học trực tiếp đạt tới hơn 70% đã chứng tỏ phần nào tinh thần ham học hỏi và tình yêu mà các bạn sinh viên Kinh tế Quốc dân dành cho phong trào nghiên cứu khoa học sinh viên.
Các nhóm sinh viên đạt giải Nhất NCKH sinh viên năm học 2018 - 2019
1. Tìm hiểu về nghiên cứu, tổng quan nghiên cứu và cách chọn hướng nghiên cứu
- Với mỗi bạn sinh viên khi bắt đầu hành trình NCKH đều không khỏi bỡ ngỡ, thậm chí là không hiểu được bản chất của việc nghiên cứu, từ đó dẫn đến sự sợ hãi, và có cái nhìn sai về nghiên cứu khoa học.
- Nghiên cứu hiểu đơn giản là việc thực hiện phát hiện ra sự việc theo cách có hệ thống nhờ đó góp phần làm tăng thêm kiến thức, tri thức mới.
Nói rõ hơn, nghiên cứu khoa học là hoạt động tìm kiếm thông tin thông qua xem xét, phỏng vấn, điều tra hoặc thử nghiệm để nghiên cứu, phát hiện ra những cái mới về bản chất sự vật, về thế giới tự nhiên và xã hội, hoặc để sáng tạo phương pháp và phương tiện kỹ thuật mới cao hơn, giá trị hơn.
- Để lựa chọn được một đề tài nghiên cứu, đối với các bạn sinh viên, ngoài việc tự mày mò, quan sát các hiện tượng, những mâu thuẫn hay những thực tế chưa lời giải trong cuộc sống xung quanh, thì chúng ta còn có một lợi thế đó là sự trợ giúp của thầy cô, của khoa/viện mà chúng ta đang theo học. Điều bạn cần trước tiên là hãy xây dựng trong mình một niềm ước muốn nghiên cứu đã nhé!
- Sau khi đã có được đề tài nghiên cứu, đừng vội bắt tay triển khai ngay việc tiến hành các bước tiếp theo, mà trước đó hãy xây dựng tổng quan nghiên cứu cho mình, nhằm xác định, giải thích và đánh giá những tri thức hiện có trong các đề tài nghiên cứu đã được công bố. Bạn cần đọc các tài liệu, báo cáo,... liên quan đến đề tài mà bạn đang quan tâm, chú trọng vào các phần tóm tắt, kết luận và các kết luận nghiên cứu chính. Nguồn thông tin về các tài liệu có thể dựa vào các công cụ tìm kiếm như Google Scholar, Sci-hub hoặc tra trực tiếp các references mình đọc được trong các báo cáo,.....
- Từ những tri thức đã tổng hợp, hãy lựa chọn cho mình một hướng nghiên cứu phù hợp, ví dụ như: theo sự phát triển của khái niệm, trình tự diễn tiến thời gian,..... Và lưu ý rằng, bất kể ai muốn làm NCKH, đều bắt buộc phải có kiến thức vững vàng về lĩnh vực nghiên cứu và phải rèn luyện cách làm việc tự lực, có phương pháp. Như thế mới là người làm nghiên cứu.
2. Dữ liệu trong nghiên cứu
- Điều tối quan trọng, là sợi chỉ đỏ xuyên suốt một đề tài nghiên cứu khoa học, đó chính là dữ liệu. Dữ liệu trong nghiên cứu được phân thành dữ liệu sơ cấp và dữ liệu thứ cấp.
- Đối với dữ liệu sơ cấp, là những dữ liệu được thu thập trực tiếp và không có sẵn từ trước. Trong NCKH, dữ liệu sơ cấp thường được sử dụng cho các đề tài như: nghiên cứu thăm dò, phân tích, các nghiên cứu vấn đề mới nảy sinh,....
- Để thu thập dữ liệu sơ cấp, có thể có các phương pháp như quan sát, phỏng vấn (phát bảng hỏi, phỏng vấn sâu và phỏng vấn nhóm) hoặc phương pháp thực nghiệm. Mỗi phương pháp lại có những ưu, nhược điểm và cách thức tiến hành khác nhau.
Ví dụ: Với phương pháp quan sát, chúng ta sẽ có được những mô tả cụ thể, khách quan, chân thực về hiện tượng, ít gây ra các phản ứng, tương tác tâm lý từ phía đối tượng như phỏng vấn, tiết kiệm được thời gian và chi phí. Nhưng lại có nhược điểm là không thể kiểm soát được các yếu tố ngẫu nhiên, khó lượng hóa một số thông tin và chỉ thích hợp với một số nội dung nhất định trong nghiên cứu. Do đó, việc thu thập dữ liệu sơ cấp cần sự đánh giá, linh hoạt và phụ thuộc vào mục đích đề tài của mỗi nhóm nghiên cứu.
- Đối với dữ liệu thứ cấp, đặc trưng là các dữ liệu đã có sẵn, tồn tại ở nhiều dạng khác nhau và rất phong phú, đa dạng. Tuy nhiên, khi sử dụng, chúng ta cần kiểm tra tính chính xác và nguồn trích dẫn rõ ràng. Sử dụng dữ liệu thứ cấp có thể sẽ tiết kiệm được thời gian, chi phí, thông tin đa dạng, nhưng đổi lại những thông tin này có thể sẽ bị thiên lệch theo hướng chủ quan, và không đầy đủ. Nguồn thu thập dữ liệu thứ cấp có thể như: số liệu của các tổ chức quốc tế, các cuộc điều tra quy mô lớn của các quốc gia, doanh nghiệp,....
Do đó, mỗi nhóm nghiên cứu cần xác định cho mình dữ liệu loại nào là cần thiết hơn cả trong nghiên cứu để tránh sa đà, tốn thời gian và chi phí mà lại không hiệu quả.
3. Phương pháp xử lý dữ liệu và phân tích định lượng trong nghiên cứu khoa học
- Sau khi đã thu thập được dữ liệu, bước tiếp theo trong NCKH là bước xử lý và phân tích những dữ liệu ấy. Bước này sẽ là lợi thế của những ai biết sử dụng và thành thạo các công cụ thống kê trong NCKH. Các phương pháp thống kê ở đây như: thống kê mô tả, thống kê suy diễn, phân tích hồi quy,... bằng việc sử dụng các phần mềm thống kê để hỗ trợ. “Lớp học hướng dẫn phương pháp NCKH Sinh viên 2020-2021” đã giới thiệu đến các bạn một số phần mềm hiệu quả như Excel, Eviews, SPSS, STATA, R....
- Và để có được những hướng dẫn cụ thể nhất về cách sử dụng của các phần mềm trong từng tình huống số liệu cụ thể cũng như những kiến thức chi tiết hơn, các bạn sinh viên có thể tham khảo thêm slide chi tiết của các buổi học trong chuỗi lớp học vừa qua.
4. Kết luận.
Tóm lại, để hoàn thành mỗi một đề tài nghiên cứu, nhìn chung mỗi nhóm nghiên cứu đều phải trải qua 5 bước như sau:
B1: Tìm hiểu kĩ về cuộc thi NCKH
Để có được thông tin về cuộc thi, các bạn có thể tìm kiếm thông qua: Thông báo của trường, group facebook “NCKH sinh viên - NEU”, hoặc từ các anh chị có kinh nghiệm đi trước, .....
B2: Lập nhóm nghiên cứu
Mỗi nhóm nghiên cứu theo quy định sẽ có từ 1-5 thành viên, nhưng nên lựa chọn tối ưu là 3 thành viên để hoạt động hiệu quả nhất.
B3: Đăng ký tham gia nghiên cứu tại Khoa/Viện.
Theo thông lệ, trước tháng 11 hàng năm, các nhóm sẽ đăng ký đề tài nghiên cứu. Các nhóm nên nộp tên đề tài và đề cương nghiên cứu cho Khoa/Viện để được phân công thầy cô hướng dẫn phù hợp.
B4:Triển khai đề tài nghiên cứu
B5: Nộp đề tài nghiên cứu lên Khoa/Viện
Các nhóm nghiên cứu sẽ nộp đề tài lên Khoa/ Viện. Khoa/Viện sẽ tổ chức đánh giá và chấm điểm, xét giải cấp Khoa/Viện và đề xuất các đề tài xuất sắc để xét Giải thưởng Sinh viên Nghiên cứu Khoa học của trường ĐH Kinh tế Quốc dân.
“Lớp hướng dẫn phương pháp NCKH Sinh viên 2020-2021” đợt 2 sẽ diễn ra trong thời gian tới, hứa hẹn sẽ mang đến thêm nhiều kiến thức bổ ích hơn nữa cho quá trình NCKH như: cách thức thiết kế nghiên cứu định lượng, cách sử dụng một số công cụ, phần mềm phân tích dữ liệu, cách thức trình bày bài báo cáo nghiên cứu,....
Tài liệu lớp NCKH: Download